Complexiteit doorzien

Alles, overal, tegelijk.

De wereld is één grote, dynamische wirwar van entiteiten, in chaos ofwel zich ordenend in de meest wonderbaarlijke, steeds complexere systemen, zoals moleculen, cellen, organismen en ecosystemen. Via alle interacties evolueert dit geheel en ontvouwt zich de toekomst. Welke toekomst is dat precies? Het lijkt een glazen-bol-vraag. Wetenschappers beperken zich traditioneel veelal tot het bestuderen van afzonderlijke deelsystemen, vanuit het perspectief van een specifiek vakgebied. Complexiteit maakt het echter onmogelijk alle eigenschappen vanuit één enkel perspectief te beschrijven en daarom tast men in het duister bij het doorgronden en aanpakken van emergente real-life fenomenen als psychische aandoeningen en klimaatverandering. De laatste decennia vindt hierin een wezenlijke verschuiving plaats en zijn de fundamenten gelegd voor een nieuwe, discipline-overstijgende aanpak van complexiteit, die van ‘complexe adaptieve systemen’. Deze focust zich, in abstractie, op universaliteiten als informatie, netwerken en interacties.

Maandagavond 17 oktober heeft het Science Café twee hoofdrolspelers te gast, Peter Sloot (UvA) en Igor Nikolic (TUD), die ons zullen introduceren, doen verwonderen en in gesprek gaan over deze waanzinnig boeiende en relevante ontwikkelingen. Gedreven door grote vragen werkt Sloot met zijn groep aan een informatietheoretische basis voor complexiteitswetenschap. Hierbij wordt de natuur bezien als een complex systeem dat ‘informatie verwerkt en zodoende haar eigen toekomst uitrekent’. Dit idee en de zoektocht naar het ‘rekenalgoritme’ zal hij deze avond op aanstekelijke wijze komen toelichten, alsook de hieraan ontsproten diepe inzichten en toepassingen. De ultieme lakmoesproef van begrijpen is grip. Om de wereld een effectieve, geïnformeerde duw in de duurzame richting te geven probeert Nikolic de socio-technologische complexiteit van onze samenleving, in al zijn facetten, in agent-based modellen te vatten om vervolgens realistische toekomstscenario’s te simuleren. Aan de hand van zijn verbluffende simulaties zal hij de kracht van het complexe-systemen-denken demonstreren. Al met al is complexiteit deze avond misschien nog wel het meest tastbaar in de moderne jazz en virtuoze improvisaties van de Duitse klasse-act Lanzensticker.